اثر جنگ غزه و اسرائیل بر بازار خودرو ایران

 بازار خودرو در هفته جاری بر مدار رشد قرار داشت، به‌طوری‌که هیچ خودرویی در بازار طی این هفته از رشد قیمت مستثنی نبود. برای بررسی بازار خودرو، قیمت ۲۸ محصول داخلی، مونتاژی و وارداتی را از ۱۲ تا ۱۶ مهر رصد کرده است. از بین خودروهای مورد بررسی در این گزارش، خودروهای داخلی به طور میانگین ۳درصد، خودروهای مونتاژی ۲.۳۳درصد و خودروهای وارداتی ۳.۴۶درصد رشد قیمت را تنها در یک هفته ثبت کرده‌اند. بدون شک مهم‌ترین علت ناآرامی‌ در بازار خودروی کشور را می‌توان به جنگی که در غزه در حال وقوع است نسبت داد. اثر این جنگ بر بازار خودروی ایران از دو طریق وارد می‌شود: رشد نرخ ارز و افزایش انتظارات تورمی.

از ابتدای سال جاری نرخ ارز تغییرات چندانی را تجربه نکرده بود که مهم‌ترین دلیل آن نیز روند مثبت مذاکرات، رشد فروش نفت و درنهایت تبادل زندانیان بوده است. بر این اساس فعالان بازار خودرو نیز با توجه به شرایط موجود، چندان انتظار رشد قیمت خودرو را نداشتند. بنابراین از فروردین‌ماه تاکنون شاهد روند کاهشی یا ثبات در قیمت خودرو بودیم که مهم‌ترین دلیل آن آغاز واردات خودرو و رأی مجلس به ورود خودروهای کارکرده بود. با‌این‌حال سیاستگذار ثبات در بازار را ناشی از سیاست‌های خود در برنامه تولید، عرضه و دیگر سیاست‌های اعمالی خوانده است. اما هفته گذشته ورق در بازار خودرو برگشت؛ همان‌طور که اشاره شد موجی از رشد قیمت همه محصولات موجود در بازار را در بر گرفت و نشان داد بازار خودرو، اعم از داخلی، مونتاژی و وارداتی، به منوال گذشته بر مدار نرخ ارز نوسان می‌کند.

نرخ دلار 12 مهرماه که نقطه شروع بازه مورد بررسی این گزارش است، 49هزار و 600تومان بود اما روز شنبه با شروع جنگ غزه، نرخ ارز رو به افزایش رفت و حتی به مرز 53هزار تومان هم رسید. روز گذشته نیز گرچه قیمت دلار کمی کاهشی شد اما همچنان در کانال 50هزار تومان بود و 51هزار 400تومان ثبت شد. بازار خودرو طی سالیان گذشته همیشه وفاداری خود را نسبت به تغییرات قیمت ارز ثابت کرده است. بنابراین از روز دوشنبه با تاخیر یک‌روزه شروع به رشد قیمت کرد.

از طرف دیگر این جنگ تصور رشد قیمت در بازارها را تقویت کرد که به‌نوعی منجر به رشد انتظارات تورمی نیز شد. در چنین شرایطی خریداران تصور می‌کنند در آینده مجبور هستند خودروی موردنظر خود را به قیمت بیشتری خریداری کنند، بنابراین سعی می‌کنند دست به خرید بزنند. از طرف دیگر فروشندگان هم فکر می‌کنند که در آینده می‌توانند خودروی خود را با قیمت بیشتری به فروش برسانند، بنابراین از فروش خودرو امتناع می‌کنند. مجموع این شرایط موجب رشد قیمت خودرو در بازار می‌شود.

افت‌و‌خیز قیمتی در بازار

از بین خودروهای داخلی که  قیمت آنها را بررسی کرده است، تغییرات قیمت بین 10 تا 25میلیون تومان بوده است. بیشترین افزایش در بهای بازار این خودروها مربوط به پژو 207 MC اتوماتیک است. این خودرو که  12مهرماه با قیمت 700میلیون تومان خرید و فروش می‌شد، روز گذشته قیمت 725میلیون تومانی را ثبت کرد تا رشد قیمت 25میلیون تومانی و 3.6درصدی را تجربه کند. همچنین دناپلاس دنده‌ای و پژو پارس سال هریک در این بازه زمانی 20میلیون تومان رشد قیمت داشته‌اند. افزایش بها در مورد پژو 206 تیپ 2، پژو پارس LX و شاهین نیز هر یک 15میلیون تومان بوده است.

کمترین افزایش قیمت مربوط به کوئیک دنده‌ای R و ساینا S است که با 10میلیون تومان و 2.9درصد رشد قیمت مواجه بوده‌اند. به‌طور‌کلی خودروهای داخلی مورد بررسی ما به طور میانگین 3درصد افزایش قیمت در بازار را تجربه کرده‌اند.  در مورد خودروهای مونتاژی، رشد قیمت ناشی از تغییرات یاد‌شده (دست‌کم از نظر درصدی) کمتر بوده است. محصولات خودروسازان خصوصی از 12 تا 19 مهرماه به طور میانگین 2.33درصد رشد در قیمت را تجربه‌ کرده‌اند. بیشترین این رشد مربوط به چری آریزو 6 اکسلنت است.

این خودرو چهارشنبه هفته گذشته یک‌میلیارد و 250میلیون تومان در بازار قیمت داشت، اما روز گذشته یک‌میلیارد و 300میلیون تومان خرید و فروش شد تا 50میلیون تومان و 4درصد رشد قیمت داشته باشد. جک S3 اتوماتیک نیز تغییرات قیمتی مشابهی داشته و از یک‌میلیارد و 300میلیون تومان به یک‌میلیارد و 350میلیون تومان رسید. لاماری ایما هم گرچه محصولی است که تجربه رشد قیمت‌های ناگهانی زیادی را دارد، اما در موج اخیر چندان تحت‌تاثیر قرار نگرفت و تنها با 10میلیون تومان و 0.6درصد رشد قیمت، از یک‌میلیارد و 690میلیون تومان به یک‌میلیارد و 700میلیون تومان رسید. باقی خودروهای مونتاژی مورد بررسی نیز رشد بهایی معادل 20 تا 40میلیون تومان را تجربه کرده‌اند.  توفان اصلی اما در بازار خودروهای وارداتی اتفاق افتاد.

این دست از خودروها که قاعدتا بیشترین تاثیر را از نرخ ارز می‌گیرند در یک هفته گذشته 3.46درصد به طور میانگین رشد قیمت داشتند. صدرنشین تغییرات بین وارداتی‌ها رکورد بسیار قابل‌توجه افزایش 800میلیون تومانی و 4.6درصدی را داشت. ب‌ام‌و 730 از 17میلیارد و 200میلیون تومان با جهشی 800میلیون تومانی، قیمت 18میلیارد تومانی را تجربه کرد. قعرنشین این جدول نیز محصولی نبود جز فولکس واگن تیگوان که با تغییر تنها 50میلیون تومانی و 0.7درصدی، از شش‌میلیارد و 500میلیون تومان به شش‌میلیارد و 550میلیون تومان رسید. باقی محصولات وارداتی نیز رشد قیمت 100 تا 500میلیون تومانی را ثبت کردند.

چشم‌انداز بازار در هفته های آتی

گرچه بازار خودرو هفته‌ای بسیار متلاطم را پشت سر گذاشت اما همان‌طور که اشاره شد، این تغییرات و نوسانات بیشتر مربوط به اتفاقات سیاسی و منطقه‌ای بود که تاثیر خود را بیش از هر چیز بر نرخ ارز نشان داد. بنابراین با بازگشت نرخ ارز می‌توان این انتظار را داشت که باقی بازارهای متاثر از ارز نیز روند نزولی را طی کنند. نرخ ارز گرچه در روزهای گذشته با روندی مطلقا صعودی پیش می‌رفت، اما دیروز تغییر جهت داده و باز هم رو به کاهش قیمت گذاشت. البته کاهش رخ‌داده به هیچ عنوان به میزانی نیست که رشد نرخ یک هفته گذشته را جبران کند، اما به هر روی روند صعودی قیمت ارز متوقف شده و حتی رو به کاهش است.  بنابراین می‌توان این انتظار را داشت که روزهای آینده و هفته

پیش رو، بازار خودرو نیز به‌نوعی آرام بگیرد و قیمت‌ها روند نزولی به خود بگیرند. «دنیای اقتصاد» در مطلب روز گذشته خود با عنوان «نسیم آرامش در بازارها» پیش‌بینی‌ای داشت مبنی بر اینکه بازارهای متاثر از ارز روند رشد قیمت و تلاطم خود را متوقف می‌کنند. حتی در مورد بازار خودرو می‌توان این برآورد را داشت که با تصویب آیین‌نامه خودروهای کارکرده که قرار است در هفته پیش رو در هیات وزیران به رأی گذاشته شود و به احتمال بسیار قوی مورد تایید هیات دولت هم قرار خواهد گرفت، بازار سیگنال افت قیمت را دریافت کرده و حتی به منوال چند ماه گذشته شاهد روند نزولی قیمت‌ها هم باشیم. البته بازار ارز و همچنین بازار خودرو تا حد زیادی تابع اتفاقات سیاسی هستند که بسیاری از این فاکتورها به‌کلی قابل‌پیش‌بینی نیستند. بنابراین باید دید که آیا روند آرامش در بازار خودرو پیش گرفته خواهد شد یا دنیای سیاست این بار نیز برای بازار خودرو شگفتی می‌آفریند.